و این قسمت یازدهم از پادکست زنان ادیب ایران زمینه با نقش آفرینی پروین تأثیر گذارترین بانوی شاعر معاصر ایران.
در پادکست زنان ادیب ایران زمین با زنانی آشنا میشیم که نماد و الگویی هستند از زنانیکه از درون جوشیدند ، سرود خودشون رو سر دادن و از دل تمام نابرابری‌های جنسیتی راهی برای ابراز وجود پیدا کردن اما اغلب در گوشه و کنار تاریخ گم شدن، در سایه موندن ، در انزوا فراموش شدن و یا اون طوری که شایسته است نامی از اونها برده نشده . زنانی که با لالایی های مادرانه و قصه هایی که نسل به نسل به اونها رسیده بود؛ به دنیای ادبیات پا گذاشتن ، تا بالاخره با همه گیری آموزش خوندن و نوشتن ، به امروزی برسم که زنان در تمام عرصه ها ی فرهنگی،هنری، ادبی، سیاسی و اجتماعی حضوری چشمگیر ، پررنگ و اثرگذار دارن.
اسپانسر این مجموعه هیچ کسی غیر از خود شما نیست. از شما نازنینان میخوام در صورتیکه این روایت به گوش جانتون نشست صدای من باشید و زن در قاب تاریخ رو به دوستان و عزیزانتون معرفی کنید.
داستان امروز من درباره ی بانوی شاعر موندگار در تاریخ ادبیات معاصر ایران پروین اعتصامی مشهورترین بانوی شاعرایرانه .
رخشنده اعتصامی ، ملقب به پروین زاده ی ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ در تبریز. او از خانواده ای اهل ادب ،پدری نویسنده و مترجم و نماینده ی مردم تبریز در مجلس به نام یوسف اعتصامی و مادری شاعر، متخلص به شوری بخشایشی به نام اخترالملوک اعتصامی به دنیا اومد و فرصت بالندگی پیدا کرد.
پروین ۶ ساله بود که با خانواده به تهران مهاجرت کرد . از همون کودکی با مشروطه خواهان و چهره های فرهنگی آشنا شد . دروس فارسی ، عربی و زبان انگلیسی رو پیش پدرش به خوبی یاد گرفت .تا اونجایی که میتونست داستانهای مختلف به زبان انگلیسی بخونه . پروین شعر گفتن رو از ۷ سالگی شروع کرد و به همراه استعداد فوق العاده ای که در این عرصه داشت این امکان براش فراهم بود که ادبیات رو نزد اساتیدی چون پدر، دهخدا و ملک الشعرای بهار فرا بگیره .
پروین در جشن دانش آموختگی اش یعنی همون دیپلم ، سخنرانی کرد و موضوع سخنرانی اش ، نقد رویکرد مردسالارانه و تاریخ دیرینه ی جفای مردان به زنان و اصلاح این مسئله در اروپا بود . همینطور پروین از بی سوادی و بی خبری زنان در ایران در مقایسه با زنان اروپایی هم سخن گفت.
دیوان شعرپروین شامل۶۰۶ شعر در قالب‌های مثنوی ، قصیده و قطعه است. سبکی که پروین به اون شهرت پیدا کرده ،سبک مناظره است که به زیبایی و ظرافت از زبان حیوانات، اشیاء وگیاهان شعر،سروده .
یکی از قالب‌های شهری که پروین در اون درخشید، قطعه است که بازتابنده ی مشکلات و موضوعات اجتماعی زمانه و بازگو کننده ی فقر و دردهای مردم جامعه شه که همه رو با زبان انتقادی به نظم در آورده و این سبک شعری اون رو در جایگاه شاعران متعهد ایران در آورده.
یکی از قطعات مشهور پروین که همگی ما تو کتاب فارسی پنجم دبستان باهاش آشنا شدیم و خاطره داریم و از شعرهای حفظی دوران مدرسه ی ماست، قطعه ی اشک یتیمه که اون زمان ، نمیشد انتظار درک درست و عمیقی به عنوان یه کودک ۹ ۱۰ ساله از این شعر اجتماعی اعتراضی داشت. اما حالا و قطعا با نگاه عمیقتری این یادگار پروین رو باهم مرور میکنیم:
روزی گذشت پادشاهی از گذرگاهی
فریاد شوق بر سر هر کوی و بام خاست
پرسید زان میانه یکی کودک یتیم
کاین تابناک چیست که بر تاج پادشاست
آن یک جواب داد چه دانیم ما که چیست؟
پیداست آنقدر که متاعی گرانبهاست
نزدیک رفت پیرزنی گوژپشت و گفت
این اشک دیده ی من و خون دل شماست
ما را به رخت و چوب شبانی فریفته است
این گرگ ، سالهاست که با گله آشناست
آن پارسا که ده خرد و ملک ، رهزن است
آن پادشا که مال رعیت خورد گداست
بر قطره ی سرشک یتیمان نظاره کن
تا بنگری که روشنی دیده از کجاست
پروین به کجروان، سخن از راستی چه سود
کو آنچنان کسی که نرنجد زحرف راست؟
پروین در ۲۸ سالگی با پسرعموی خودش که افسر شهربانی بود ازدواج کرد که اخلاق نظامی اون با روحیات لطیف و شاعرانه ی پروین بسیار مغایرت داشت واین ازدواج در نهایت به جدایی انجامید.
زندگی پروین اگرچه کوتاه بود و اون در ۳۴ سالگی به بیماری حصبه از دنیا رفت اما منش ، اخلاق ، نوع نگاه و ادبیات روشنگرانه ی پروین که در طول زندگی کوتاهش تلاش کرد در قالب شعر ، به گوش مردم دنیا برسونه ؛ تا ابد موندگاره.
خانه ی پروین اعتصامی درتبریز و در عصر پهلوی بنا شد اما در سال ۱۳۸۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران با شماره ثبتی ۱۸۶۸۱ به ثبت رسید که هم اکنون به موزه ی پروین اعتصامی تبدیل شده و برخی لوازم شخصی و کتابهاش در اونجا نگهداری میشه.
جشنواره های ادبی پروین به تلاش معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و جشنواره ی فیلم پروین اعتصامی به همت و طرح مازیار رضاخانی ، هر دو در سال ۱۳۸۳ تشکیل شد که سالانه برگزار میشه.
بله پروین با اخلاق و خوش قریحه ی داستان ما ، که روز ۲۵ ام اسفند ، در تقویم ایران، روز بزرگداشت پروین اعتصامی نامگذاری شده ،شاعری مردمی بود که سراسر وجودش پر از شفقت و محبت به همنوع بود، متانت و صراحت کلامش الگویی برای تمامی زنانی که در تلاشند ارزشی بیافرینند و در اذهان موندگار بشن.
و اینجا و در پادکست زن در قاب تاریخ شما رو دعوت میکنم تا با زنانی از جنس پروین آشنا بشید و با اونها همراه . اساتید توانایی که در این آکادمی تلاش میکنند در مسیر خودشکوفایی، زنان بیشتری رو با خودشون همراه کنند تا همگی باهم و در کنار هم رشد کنند.
سپاس که من رو تا پایان همراهی کردید. بدرود
