درود و مهر من مارال پژاوند هستم با پادکست زن در قاب تاریخ
و این قسمت دوم از پادکست زنان پیشرو در صنعت مد و فشن | مهتاب نوروزی مادر سوزن دوزی ایران
در این پادکست دنباله دار صحبت از خلاقیت هایی که نمایش روح لطیف و خلاقه ی یک زنه که چه از میان انگشتان، چه از حنجره ی او ، چه از حرکات موزون بدن ، از لابه لای ایده ها و یا از کلام روشنش به جهان متجلی میشه .
اسپانسر این مجموعه هیچ کسی غیر از خود شما نیست از شما نازنینان میخوام در صورتیکه این روایت به گوش جانتون نشست صدای من باشید و زن در قاب تاریخ رو به دوستان و عزیزانتون معرفی کنید.
داستان امروز من درباره ی بانویی هنرمند ی که در ایران کمتر از او و هنرش صحبت شده اما دست آفریده های او در داخل و خارج از ایران بارها به نمایش در اومده . مهتاب نوروزی ،مادر سوزن دوزی ایران
مهتاب دختر بلوچی متولد بیستم دی ماه ۱۳۱۲ در روستای قاسم آباد ، بمپور، دخترکی با استعداد که از کودکی سوزن دوزی میکرد . او این هنر زیبا و ارزشمند رو از مادرش به یادگار داشت.
در شانزده سالگی در کار سوزن دوزی استاد شد و تا ۶۳ سال بر لباسها سوزن میزد و نقشهای زیبا میکشید. مهتاب علاوه بر این هنر، در سیاه دوزی، سکه دوزی،آینه دوزی و رودوزی هم سرآمد بود و به اکثر دختران روستا این هنر رو آموزش میداد.
روستای مهتاب ، سخت و خشک بود و به کم آبی عادت داشت.اما زنان سخت کوش و پرتلاشی چون مهتاب رو در دل خودش پرورش داده. مهتاب میگفت: زندگی باید جریان داشته باشه. چه آب باشه چه نباشه. ما باید خرجمون رو دربیاریم. بین بلوچها این رسمه که دختر گلدوزی یادبگیره، سوزن به دست گرفتن رو یاد بگیره .
مهتاب هیچوقت ازدواج نکرد و همیشه تنها بود. خودش میگفت:
“وقتی خواستگار برایم می‌آمد یک تکه پارچه برمی‌داشتم و می‌رفتم توی یک اتاق سوزن‌دوزی می‌کردم. هیچ وقت هم عاشق نشدم چون آن زمان رسم نبود که شوهر را ببینی. فقط باید به حرف خانواده‌ات گوش می‌کردی اما من هیچ وقت دل به هیچ مردی ندادم! خانواده‌ام هم که وقتی فهمیدند دلم نمی‌خواهد ازدواج کنم دیگر کاری به کارم نداشتند. “
با این وجود میگفت که همهٔ دختران روستا فرزندانش هستند و او به همه ی دختران روستا سوزن دوزی یاد داد.
مهتاب با چنان ظرافتی کار میکرد که در جوانی انتخاب شد تا بر لباسهای ملکه ی ایران ،فرح دیبا نقش بزند. لباسهای برجسته ای که اکنون در موزه ی سعد آباد و نیاوران به نمایش گذاشته شده، لباسهایی است که مهتاب به سفارش ملکه ی سابق ایران به همراه دیگر زنان بلوچ در دهه ی ۵۰ بر آنها نقش بسته بود.
مهتاب با تأسیس یک تعاونی ۳۵ نفره ، هنر بلوچ دوزی رو در روستای خودش زنده نگهداشت. تعاونی ای که برادر زاده ی او زینب با ۱۵ دختر هنرمند در اون به کار سوزن دوزی ادامه میدن.
اونچه که در مورد هنر این بانوی با استعداد ایرانی من رو جذب کرد، ارزشمندی هنر اوست که همچنان در فن شوهای زیادی استفاده میشه. لباسهای به یادگار مونده از هنر دست این بانوی پر افتخار بارها به فرانسه رفته و در مزونهای مختلف به عنوان لباس فاخر مورد استفاده قرار گرفته.
ادارهٔ میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان از سال ۱۳۸۶ برای مهتاب ۱۶ سال سابقهٔ کار در نظر گرفت و بر اساس اون به او حقوق بازنشستگی می‌پرداخت. پس از تقدیر و تشکری که فرهنگستان هنر از او و ۱۳ بانوی هنرمند دیگر در برنامه ی “گنجینه های از یاد رفته ی هنر ایرانی “به عمل آورد ، بعد سال‌ها تلاش برای دریافت حقوق بازنشستگی و بیمه شدن، مقرری ای برای او در نظر گرفته شد که در ۵ سال پایان عمرش که دیگر به دلیل کهولت سن، درد کمر و کم بینایی توان سوزن دوزی نداشت،بهش پرداخت میشد.
مهتاب پرتلاش داستان ما در شامگاه ۲۴ ام تیر ۱۳۹۱در ۷۸ سالگی در زادگاه خودش روستای قاسم آباد درگذشت. درسته که مهتاب نزدیک به یک دهه است که از دنیا رفته اما بلوچ دوزی های فاخر دختران سخت کوش روستای قاسم آباد، با نام” دختران مهتاب ” که برند تولیدات این دخترانه ، نام این روستا و هنراصیل و موندگار استاد کاری چون مهتاب نوروزی رو بر سر زبونها انداخته.
جشنواره ی مهتاب به پاسداشت او که به باور اهالی روستا به لطف آموزش و تلاشهای مهتاب کارافرین که حتی از وزارت ارشاد نشان درجه یک هنری دریافت کرده بود، زنان زیادی رو بر سر کار سوزن دوزی گذاشت و چرخه ی اقتصاد این روستای خشک و بی آب رو به حرکت درآورد، همچنان برگزار میشه و اینگونه تلاشهای او پاس داشته میشه.
آوای صلح سيمرغ در تلاشه که با دوره های مهارت آموزی متنوع در زمینه ی های مختلف هنری نظیر مد و فشن ، سیمرغی از زنان توانا و خلاق بسازه.
سپاس که من رو تا پایان همراهی کردید. بدرود.
