از کودکی بارها در مورد برنامه ریزی شنیده ایم و دفعات زیادی با تخیلات کودکانه برنامه ریزی کرده ایم ولی به ندرت بر روی طرح هایی که ریخته ایم پایبند بوده ایم. تصور می کردیم برنامه ریزی کاری آسان است اما هر بار با مشکلاتی مواجه می شدیم. همه اینها نشان می دهد که باید به صورت اصولی در مورد اینکار دانست و آن را به اجرا رساند. اصول برنامه ریزی زندگی را باید آموخت و این یک مهارت است که بدانیم چگونه برنامه بچینیم و چطور آن را اجرا کنیم و پیگیری نماییم. شاید به نظر برسد برنامه چیدن کار سخت و دشواری است اما اجرا کردن و متعهد بودن به این مسیر سخت تر خواهد بود. حتما باید اصول و قواعد خاص آن را بدانیم. در این رابطه کتاب و کلاس های آموزشی زیادی وجود دارد که می توانند برای رسیدن به نقطه نهایی موثر باشند. ما نیز در این مقاله در مورد مهمترین اصول آن صحبت خواهیم کرد.
اصل یکم مشخص کردن هدف
تصور کنید قصد مسافرت دارید و می خواهید یک روز را در بهترین نقطه شهر بگذرانید. شروع به حرکت می کنید و همه چیز را مهیا کرده اید ولی مشکلی که اینجا وجود دارد، این است که حرکت کرده اید ولی هنوز نمی دانید باید به کجا بروید! این یک فاجعه است و زمان زیادی را بابت این موضوع از دست خواهید داد. ممکن است راه رفته را مجبور شوید برگردید و آشفته شوید. با این مثال ساده فهمیدید که اصل اول در اصول برنامه ریزی زندگی مشخص کردن هدف است. اول باید هر هدفی که دارید مشخص کنید. دوست دارید به مسافرت بروید، وزن کم کنید یا شغلی را فراهم کنید. همه این موارد هدف هایی هستند که در ذهن می توانید داشته باشید. بنابراین ابتدا هر نوع هدف بلند مدت و کوتاه مدتی که دارید را مشخص کنید. بهترین کار این است که اهداف بلند مدتی که دارید به بخش های کوچکی تقسیم کنید. با یک مثال بیشتر آن را روشن می کنیم. فکر کنید شما قصد دارید برای خرید فلان ماشین یا خانه مقداری پول در مدت زمان شش ماهه جمع آوردی کنید. بیایید زمان را کوتاه تر و مبلغ را کمتر کنید. مثلا در طول یک ماه این مقدار از پول را باید کنار بگذارید در پایان ماه که پول را فراهم کردید به هدف یک ماهه خود رسیده اید و حس خوبی خواهید داشت و یک نقطه شوقی برای رسیدن به هدف بعدی در شما ایجاد خواهد شد.
اصل دوم آگاهی نسبت به وضعیت فعلی
اکنون که هدف کوتاه و بلند مدت به خوبی مشخص شده است نوبت این است که خودتان را بشناسید. ارزیابی دقیقی از توانایی هایی که دارید لازم می باشد. چه نقطه ضعف هایی دارید که نیاز به تقویت دارد، آیا می دانید در کدام قسمت مسیر قرار دارید؟ در مورد مشکلاتی که پیش رو دارید چقدر می دانید؟ خودتان را در انتهای مسیر تصور کنید. در جایی که برای آن می خواهید تلاش کنید. به نظرتان تا آن نقطه برسید نیاز دارید کدام نوع مهارت خود را تقویت کنید؟ واقع بین باشید و به این فرضیه که گفتیم به خوبی فکر کنید و بعد جواب آنها را بدهید. حالا که با خود صادق هستید به خوبی می توانید خود را ارزیابی کنید و از علایق و مهارت هایی که دارید به نحو احسن استفاده کنید. بنابراین اصل دوم در اصول برنامه ریزی زندگی ارزیابی خود است.
اصل سوم اشتراک گذاری
اکنون که همه چیز را ارزیابی کردید نوبت اشتراک گذاری چشم اندازهایی است که در آینده برای خود تصور کرده اید. شاید بپرسید چه لزومی دارد آنها را با دیگران در میان بگذاریم؟ هر فردی در جامعه به عنوان یک همکار، مدیر، پدر، فرزند و همسر یا مادر معرفی شده و مسئول است یعنی زندگی هر شخصی به دیگران نیز مربوط می شود. تک رو بودن در این مسیر امکان پذیر نخواهد بود. خصوصا این مسئله در یک سازمان یا اداره بسیار مشهود است. فرض کنید در یک اداره هر بخش برای خود برنامه ای دارد و مسیر خود را طی می‌کند، اما در نهایت همه بخش این اداره به هم مرتبط هستند. ممکن است بر روی مسیرهایی که رفته اند تناقضاتی پیش بیاید و موجب شکست شود. این موضوع درون خانواده نیز برای خرید خانه و ماشین و غیره نیز پیش می آید. بنابراین برای اینکه در طول مسیر به تناقض با دیگر افراد مرتبط بر نخورید باید اشتراک گذاری در مورد چشم انداز آینده داشته باشید. پس سومین اصول برنامه ریزی زندگی، اشتراک گذاری اهداف است.
اصل چهار اولویت
هر کسی متناسب با سن و سال و موقعیت های اجتماعی که دارد دارای اولویت خاصی می باشد. برای دانش آموزان درس، برای شاغل افزایش درآمد و برای مادر اولویت فرزندان هستند. بنابراین با توجه به نوع اولویتی که دارید باید برنامه ریزی داشته باشید. ارزیابی کنید که کدام فعالیت زمان کمتری دارد و واجب است که ابتدا انجام شود. چهارمین اصول برنامه ریزی زندگی اولویت بندی خواهد بود.
اصل پنج مانع
همه ما در زندگی هدف هایی داشته ایم که هرگز نتوانسته ایم به آنها برسیم. علت این پس رفت ها چه بوده است؟ چه موانعی بر سر راه ما وجود دارد که به هدف خود نرسیده ایم. به گذشته خود نگاه کنیم ببینیم کدام کارمان ما را به عقب پرتاب کرده است. همه آنها را یادداشت کنیم. یادداشت کردن آنرا بر روی ذهن اثبات می کند. با یک مثال توضیح می دهیم فرض کنید دوست داشته اید یک وسیله بخرید اما نمی توانید پس انداز کنید. علت چیست؟ شاید زیاد به تفریحات پرداخته اید؟ بشینید و تمامی دخل و خرج تان را محاسبه کنید یک بار از روی آن بخوانید ببینید کدام مورد را می توانستید حذف کنید و پولش را پس انداز کنید در ماه بعدی این مورد را رعایت کنید.
اصل ششم انگیزه
منظورمان از انگیزه این است وقتی در یک جاده پر فراز و نشیب هستید چه چیزی محرک شما است تا به مقصد برسید؟ وقتی در دل طوفان قرار می گیرید چه چیزی قوت قلب تان می شود. در برنامه ریزی نیز چنین چیزی وجود دارد اگر یک متحرک یا انگیزه برای خود قرار دهید شوق طی کردن مسیر را بیشتر حس خواهید کرد. یک مثال ساده اگر تصور کنید که یک اندام مناسب خواهید داشت از پر خوری دست می کشید. پس ششمین اصول برنامه ریزی زندگی داشتن انگیزه است.
اصل هفتم نوشتن و نظارت برنامه
حالا نوبت آن است که یک چک لیست تهیه کنید. همه برنامه هایی که در نظر دارید را بنویسید. اکنون نوبت قدم گذاشتن در مسیر می باشد. بر روی کارهای خود نظارت داشته باشید. با خود صادق باشید آیا در پایان روز یا هفته از کار خود رضایت کافی را دارید؟ اگر راضی هستید به خود امتیاز و پاداش دهید و اگر نه جریمه را در نظر بگیرید.
سخن نهایی
ما در این مقاله سعی کردیم ۷ اصول برنامه ریزی زندگی را بیان کنیم. در کنار تمامی این موارد انعطاف پذیری را فراموش نکنید. قرار نیست به خودتان سخت بگیرید و برای خودتان زمان نگذارید. استراحت و ورزش و تفریحات را به صورت اصولی در برنامه خود قرار دهید. برنامه ریزی باعث می شود با ریتم تمام کارها به بهترین شکل انجام شود بدون آنکه دچار خستگی مفرط شوید. به نحوی برنامه ریزی کنید که به دلیل خستگی زیاد از میانه راه متوقف نشوید.
